พุทธธรรม ก็คือขั้นของธรรม เป็นเรื่องของการรู้ความจริง
แห่งธรรมดาของธรรมชาติ ธรรมดาของโลก ของชีวิต มุ่งที่รู้ความจริง
ส่วนการปฏิบัติต่อความจริง ตามความจริงนั้น พูดไว้บ้างในขั้นพื้นๆ 
อย่างเป็นของแถม เฉพาะอย่างยิ่งในระดับของบุคคล 
ส่วนในวงกว้างออกไประดับสังคม หรือโลกมนุษย์ ก็ยกไปเป็นงานอีกขั้นหนึ่ง
      อริยวินัย ก็คืองานอีกขั้นหนึ่งนั้น ที่จะนําเอาความรู้ของพุทธธรรม
ไปจัดตั้งวางระบบจัดการทางสังคม ให้โลกมนุษย์ได้ประโยชน์จริงจังจากพุทธธรรม
ด้วยปัญญาที่หยั่งรู้เข้าถึงทั่วชัด และด้วยเจตนาที่บริสุทธิ์มุ่งดี
เพื่อประโยชน์สุขแก่มวลมนุษย์อย่างแท้จริง ดังที่เรียกว่า อย่างอริยะ 
โดยจัดเป็นระบบเศรษฐกิจ ระบบการเมืองการปกครอง และระบบกิจการต่างๆ ทางสังคม
      นี่คือที่ได้บอกว่า เมื่อเขียนหนังสือพุทธธรรมแล้ว อาจจะต้อง (หรือควรจะต้อง) 
มีหนังสืออริยวินัยมาต่อเป็นคู่ ความหมายก็มีดังที่กล่าวมานี้
      ทีนี้ อริยวินัยนั้น ถึงจะยังไม่ได้เขียน และจะไม่มีโอกาสเขียน 
แต่ในเวลาค่อนข้างยาวนานที่ผ่านมา ก็ได้มีเหตุการณ์ที่อาจจะเรียกว่าบังเอิญ
เกิดขึ้นเป็นครั้งคราว ที่ทําให้ได้พูดเรื่องจําพวกนี้ไว้ประปรายและกระจัดกระจาย
แล้วก็ได้พิมพ์ออกมาเป็นหนังสือเล่มย่อยๆ ย่อมๆ
       หนังสือที่มีลักษณะเนื้อหาเชิงอริยวินัย ก็มีตัวอย่าง เช่น 
เศรษฐศาสตร์แนวพุทธ, นิติศาสตร์แนวพุทธ, ประชาธิปไตยไม่ยาก ถ้า(ใจจริง)อยากได้, 
ธรรมาธิปไตยไม่มา จึงหาประชาธิปไตยไม่เจอ
       ที่เรียกว่าแนวพุทธๆ นั้น ก็เป็นทํานองว่าเรานําเอาหลักธรรมมาสื่อสาร
มาแสดงเป็นแนวของการจัดตั้งวางระบบชีวิตและกิจการต่างๆ
อย่างระบบการศึกษา ระบบเศรษฐกิจ ระบบการเมืองการปกครอง เป็นต้น
ในระยะแรก ก็อาจจะยังหลวมๆ หรือเป็นแนวอยู่ ครั้นเมื่อเป็นระบบชัดขึ้นมา
ก็คือเป็นอริยวินัยที่ว่านั้น

ที่มา: หนังสือ "มองหนังสือ พุทธธรรม ถามหาอนาคต" หน้า 29 - 34
ตอน “พุทธธรรม” จบไป “อริยวินัย” ไม่เห็นมา
โดย สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต)

 

workshop 
ต้นไม้อริยวินัย (แนะนำหนังสือที่เกี่ยวข้อง)

ศึกษาด้วยตนเอง
ศิลปศาสตร์แนวพุทธ [ชวนอ่านชวนทำ] [สรุปย่อ]
พุทธศาสนาในฐานะเป็นรากฐานของวิทยาศาสตร์ [ชวนอ่านชวนทำ] [สรุปย่อ]
พุทธธรรมกับปรัชญาการศึกษาไทยในยุคโลกาภิวัฒน์ [ชวนอ่านชวนทำ] [สรุปย่อ]
สู่การศึกษาแนวพุทธ [สรุปย่อ]
Flow - สร้างภาวะลื่นไหล สู่ใจที่เป็นสุข [อ่าน หา แก่น ทำ]
โจนาทาน ลิฟวิงสตัน : นางนวล  [อ่าน หา แก่น ทำ]

กรณีศึกษา
การปฏิวัติวิทยาศาสตร์ สู่การปฏิวัติอุตสาหกรรม (8 minute history)  ตอนที่ 1 | ตอนที่ 2 

workshop 
Goal & Growth Game
 

- วินัยเรื่องใหญ่กว่าที่คิด [ชวนอ่านชวนทำ]  [สรุปย่อ]
- นิติศาสตร์แนวพุทธ [ชวนอ่านชวนทำ]  [สรุปย่อ]
- ธรรมาธิปไตยไม่มาจึงหาประชาธิปไตยไม่เจอ [ชวนอ่านชวนทำ]  [สรุปย่อ]
- การสร้างสรรค์ประชาธิปไตย [ชวนอ่านชวนทำ]  [สรุปย่อ]
- มองให้ลึกนึกให้ไกล  [ชวนอ่านชวนทำ]  [สรุปย่อ]
- ภาวะผู้นำ  [สรุปย่อ]
- ประเทศเป็นประชาธิปไตยไม่ได้ ถ้าประชาชนไม่เป็นธรรมาธิปไตย [ชวนอ่านชวนทำ]  [สรุปย่อ]
- สลายความขัดแย้ง: เข้มแข็งด้วยปัญญา [ชวนอ่านชวนทำ]

กรณีศึกษา
อัคคัญญสูตร
กำเนิดประชาธิปไตย 1 | 2 | 3
5 การปฏิวัติครั้งสำคัญของโลก
อังกฤษ | ฝรั่งเศส | ไต้หวัน | เกาหลีใต้ เป็น ปชต ได้อย่างไร
คณะราษฎร 1 | 2 | 3 | 4 | 5
จิตร ภูมิศักดิ์ ปัญญาชนที่รัฐไม่ต้องการ (People you may know)
กก.นิสิตวิศวะจุฬาแถลงขอโทษกรณีโยนบก ‘จิตร ภูมิศักดิ์’
สรุปเหตุการณ์ 14 ตุลา ให้เข้าใจใน 8 นาที
ขุนศึก ศักดินา และพญาอินทรี [รีวิว | งานเสวนา]
อำลาพุทธราชาชาตินิยม

workshop 
กลเกม การเมือง
Bull Battle 

ศึกษาด้วยตนเอง
- การศึกษากับเศรษฐกิจ ฝ่ายไหนจะรับใช้ฝ่ายไหน [ชวนอ่านชวนทำ]  [สรุปย่อ]
- เศรษฐศาสตร์แนวพุทธ [ขวนอ่านชวนทำ 1 | 2]  [สรุปย่อ]

กรณีศึกษา
ภาพยนตร์เรื่อง The platform [Movie Trailer | บทวิเคราะห์ | คลิปสรุปเนื้อหา]
The watcher [ สารคดี Adam Smith | สารคดี Karl Marx ]
อดัม สมิธ ผู้ไม่เคยรู้ว่าตัวเองคือบิดาแห่งเศรษฐศาสตร์ (People you may know)
[ To be love, to be lovely | self interest | The invisible hand | 
Let them do | division of labour | The wealth of Nations | GDP ]
คาร์ลมาร์กซ์ ต้นธารความคิดคอมมิวนิสต์จริงหรือ (People you may know)
[ Materialism | Property | Capital | Capitalism | Marxism | Communism ]
เข้าใจ ‘เศรษฐศาสตร์พฤติกรรม’ และการมองคนให้เป็นมนุษย์

Money | ระบบเศรษฐกิจโลก | ทุนนิยม | ฝ่ายซ้ายฝ่ายขวา
รัฐสวัสดิการ | ประชานิยม
จากครรภ์มารดาถึงเชิงตะกอน 1 | 2 | 3 | 4
ความเหลื่อมล้ำ 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5
ไขคำตอบ ‘ทำไมบางประเทศรวย-จน?’ ผ่านโนเบลเศรษฐศาสตร์ 2024 | 101 In Focus EP.250

workshop 
เกม-เหลือ-ขอ
The most of us 
 

ศึกษาด้วยตนเอง
สุขภาวะองค์รวมแนวพุทธ   [ชวนอ่านชวนทำ]  [สรุปย่อ]
การแพทย์แนวพุทธ  [ชวนอ่านชวนทำ]  [สรุปย่อ]
ดุลยภาพ: สาระแห่งสุขภาพและความสมบูรณ์  [ชวนอ่านชวนทำ]  
พัฒนาคุณภาพชีวิต ด้วยจิตวิทยาแบบยั่งยืน  [ชวนอ่านชวนทำ]  [สรุปย่อ]
ฟื้นสุขภาวะยามสังคมวิกฤต ตอน ๑ | ตอน ๒ | ตอน ๓
บทบาทของแพทย์กับความหวังจากคนไข้ [ชวนอ่านชวนทำ] [สรุปย่อ]

workshop 
SPACE missions